C14 YAŞ TAYİNİ
Daha yeni oluşmuş organik madde
numunelerinin yaş tayini için C14 yöntemi kullanılır. Organik madde
tarafından soğrulan CO 2 in hemen hemen tamamı, kararlı C12(%98,89)
ile az miktarda, kararlı C13(%1,11) den ibarettir. Radyoaktif C14
atmosferin üst tabaklarında atmosferik azotun kozmik ışınlarla bombardımanı
sonucunda sürekli olarak meydana gelir ve bu nedenle yaşayan tüm maddeler
içerdikleri C14 miktarına göre hafifçe radyoaktiftirler. C14
nin kozmik ışınlarla oluşum hızı binlerce yıldan beri hemen hemen sabit
olduğundan, yaşayan organik maddelerdeki karbon atmosferik karbon ile dengeye ulaşır,
yaklaşık olarak her 1012 C12 atomuna karşılık bir C14
atomu bulunur. C14 ün yarı ömrü 5730 yıldır ve karbonun her gramı
yaklaşık 15 bozunma/dak.’lık bir aktiflik gösterir. Bir organizma öldüğü zaman
atmosferik karbon ile denge bozulur; yeni C14 toplanması biter ve C14
ün mevcut miktarı radyoaktif bozunma kanununa göre bozunur. Dolayısıyla
numunenin karbon içeriğinin özgül aktifliğini (gram başına aktiflik) ölçerek
numunenin yaşını tayin edebiliriz. Bu yöntem aktifliğinin saptanmasına yetecek
kadar C14 yoğunluğu olduğu sürece uygulanabilir; 10 veya daha fazla
yarı ömürlük bir süre sonunda bozunma, C14 yöntemi uygulanamayacak
kadar zayıftır. Kütle spektrometresi olarak hızlandırıcıların kullanıldığı son
teknikler C14 atomlarını doğrudan doğruya sayarak bu sınırlamayı
aşacak potansiyele sahiptir. (Ersoy, 2019).
Bu yöntemin başlıca varsayımı son
50 000 yıl boyunca C14 ün kozmik ışınlarla nispeten sabit olarak
üretilmesidir. Bu yaklaşım, radyokarbon yaş tayini ile belirlenmiş yaşların,
bilinen yaşlarla veya diğer bağımsız yollarla (örneğin tarihsel kayıtlar veya
üç halka sayımı gibi) saptanmış yaşlarla karşılaştırılmasıyla test edilebilir.
Bu kıyaslamalar çok iyi uyum gösterir ve oldukça düzgün bir kozmik ışın akısı
varsayımını destekler.
Gelecek yüzyılda radyokarbon
yöntemi artık uygulanamayacaktır, son yüzyıl içinde fosil yakıtların yanması,
atmosferi kararlı karbon ile seyrelterek atmosferik dengenin bozulmasına neden
olmuştur.(fosil yakıtların hidrokarbonları sahip oldukları tüm C14 lerin
bozunup tükenmesine yetecek kadar yaşlıdır). 1950 ve 1960’larda nükleer
silahların atmosferde test edilmesi sırasında ilave C14 meydana
gelmişti, bu miktar belki de yalnız kozmik ışınlar tarafından üretilen denge
değerini yalnızca iki katına çıkaracak kadardır.
Yorumlar
Yorum Gönder